Mindfulness heeft twee componenten. De eerste betreft zelfregulatie van de aandacht (aandachttraining). De aandacht is gericht op de onmiddellijke lijfelijke en verstandelijke reacties en het herkennen van mentale patronen in het huidige moment. De tweede component is de nieuwsgierige en accepterende houding tegenover dat wat ervaren wordt. Elke gedachte, elk gevoel en elke lichamelijke gewaarwording wordt toegelaten, zonder er iets aan te willen veranderen.
Mindfulness kan worden aangeleerd met oefeningen die ontleend zijn aan inzichtmeditatie: meditatie gericht op de ademhaling, meditatie gericht op lichamelijke gewaarwordingen en keuzevrije opmerkzaamheid. Centraal in deze toepassing van mindfulness staat dat men oude, ingesleten en automatische gewoonten leert herkennen als ze zich voordoen en de aandacht richt op de emotionele lading bij het patroon. Uit dit steeds weer toelaten ontstaat er vrijheid om op een andere manier te handelen.